Nowe piwo ślężańskie

Piwo to, wyrabiane w dobrach Ślężany, pow. Radzymińskiego, odznacza się nadzwyczaj przyjemnym smakiem i nie zawiera wcale odrażającej goryczy. Jako piwo zdrowia bywa wielce zalecanem przez pierwszorzędnych lekarzy warszawskich.

Łyk piwa… klasyfikacja etykiet z piwa

Do dziś właściwie nie wiadomo, jak i kiedy wynaleziono piwo. Podobnie jak sukces, który ma wielu ojców, tak i piwo ma wiele ojczyzn…Najstarsze ślady produkowania i przechowywania piwa wiodą do osady Curan w Iranie. Archeolodzy odnaleźli tam szczątki glinianych pojemników mających służyć do produkcji i przechowywania piwa, które datowane są na 6500 lat p.n.e.

Do Europy trunek ten dotarł dużo, dużo później? wiadomo jedynie, że piwo warzyli już Słowianie. Produkcja piwa zaczęła się w Polsce od czasów Leszka Białego, którego było ono ulubionym napojem. Dokument z 1272 roku jest najstarszym tekstem zawierającym wzmiankę o browarze z karczmą, również w kronikach Bogusława znajduje się zapis o piwowarach zwanych wówczas mielcarzami. Z najdawniejszych źródeł wynika, że na przełomie XV i XVI wieku pierwsze browary mieściły się przy klasztorach. Wraz z rozwojem przemysłu piwowarskiego, nastąpiło rozszerzenie asortymentu piwa, co spowodowało konieczność wyróżniania go znakami i nazwami.

Początkowo piwo było przechowywane w drewnianych beczkach, na których wypalono nazwy browarów oraz ich znaki firmowe. Drewniane beczki, dopiero pod koniec lat 70-tych zostały zastąpione grubymi, ciężkimi beczkami aluminiowymi- te zaś współczesnymi beczkami zwanymi kegami. W miarę potrzeb i upływu czasu, piwo zaczęto przelewać do butelek, które oznaczano znakami firmowymi i nazwami browarów, z których pochodziły. Wraz z popularyzacją piwa butelkowego pojawiły się pierwsze etykiety. Za najstarsza polską etykietę z piwa uważa się etykietę z browaru Śleżany.

Na przełomie XIX i XX wieku na ziemiach polskich funkcjonowało blisko 400 browarów, niestety ilość ta cały czas malała ze względu na rozwój nowych technologii. Małe browary upadały lub były wykupywane przez zarządców wielkich zakładów. Celem utrzymania marki i uniknięcia nieuczciwej konkurencji zakłady zadbały o swoje znaki firmowe. Opatentowały sygnatury marki używane na etykietach (zastrzeżone znaki firmowe pochodzące właśnie z tego okresu prezentowane są poniżej). Na początku XX wieku największymi i najbardziej znanymi zakładami produkującymi piwo w Polsce były browary: Okocim w Brzesku , browar w Żywcu oraz browary Warszawskie. Etykiety z tamtego okresu odznaczały się ciekawym wzornictwem, stylistyką i różnorodnością kolorów. Zawierały obowiązkowo znak firmowy browaru, często też nazwę założyciela lub pierwszego właściciela zakładu.

W okresie okupacji niemieckiej etykiety zmieniły nieco swą formę- nie były już tak kolorowe i różnorodne. Choć piwo pochodziło z polskich zakładów często miało niemieckie opisy. Podczas Drugiej Wojny Światowej wiele browarów zostało doszczętnie zniszczonych i nigdy już nie zostały uruchomione- przykładem może być m.in. browar Łuków czy Śmigiel. Po 1945 roku, kiedy wiele miast polskich znalazło się poza naszymi granicami wraz z utraceniem terenów, zostały utracone też browary np. Karwina czy Grodno.

Zaraz po wojnie powszechnie stosowano charakterystyczne etykiety ? tzw. PPF-y pochodzące od nazwy Państwowy Przemysł Fermentacyjny. Niektóre z nich miały popularny znak PPF, inne cały napis: Państwowy Przemysł Fermentacyjny. Etykiety te były stosowane w latach 40-stych XX wieku, następnie od początku lat 50-tych w większości zastąpiły je etykiety standardowe, to znaczy o prawie jednolitej szacie graficznej różniącej się jedynie nazwami browarów. Naturalnie oprócz etykiet PPF i standardów w w/w latach były stosowane również inne etykiety piwne. Niektóre z nich w ogóle nie miały oznaczeń PN. Etykiety ?standardy? były klejone na butelkach do końca lat 50-tych, a następnie weszła norma PN-60 i w latach 1960-1966 stosowano te właśnie etykiety. Po zmianie normy etykiety sygnowano normą PN-66. W okresie obowiązywania tej normy, czyli w latach 1966-1973, nastąpiła recesja w browarnictwie na całym rynku piwnym. W tym czasie zlikwidowano 23 browary- część z nich zamknięto w związku z pojawieniem się nowych dużych zakładów, część stała się nieczynna ze względu na wiek i wyeksploatowanie maszyn. Decyzje te miały swoje konsekwencje – choć wielkość produkcji piwa została utrzymana, to jednak zwiększyły się problemy z jego kupnem w różnych regionach Polski.

Problemy lat 70-tych, kiedy to obserwowaliśmy ciągły deficyt podstawowych produktów, nie ominęły i browarów. Etykiety z lat 1973-1981 były produkowane z materiałów odpadowych i nie rzadko się zdarzało, że na odwrocie była inna etykieta lub etykieta piwa nadrukowana była na papierze przeznaczonym do pakowania papierosów.
Najwięcej rodzajów i marek piwa zostało wyprodukowanych po 1990 roku, ilość rozlewni w Polsce rosła jak przysłowiowe grzyby po deszczu. Wtedy też pojawiło się najwięcej różnych wzorów i rodzajów etykiet – wszak każda z rozlewni chciała mieć swoją formę. Etykiety różniły się, ponieważ zamawiane były w różnych drukarniach Polski browary Warszawskie

Obecnie chyba zapomniano już o starym powiedzeniu M. Reja, iż ?Polacy nie gęsi i swój język mają…? i od czasu wejścia na rynek nowych wzorów etykiet, nie widnieją na nich niestety żadne opisy w naszym języku, brak też informacji, że browar jest na terenie Polski.

I tak dobrnęliśmy do końca przewodnika? Dziś pijąc piwo mało kto zastanawia się nad sprawami poruszonymi w powyższym niezbędniku opisującym sposoby pakowania, rozlewania i oznaczania swą marką piwa, ale komuż nie zdarzyło się sącząc ten szlachetny napój przyjrzeć się zdobiącej butelkę etykiecie, przeczytać informacje na niej zawarte i zadumać się….jaka ona ciekawa.
Pragnę również podkreślić, że niewiele osób wie o możliwości kolekcjonowania takich piwnych gadżetów? Zbieranie tych przedmiotów nazywa się ?birofilią?. Zatem ?birofilia? oznacza zbieranie wszystkiego, co w jakikolwiek sposób wiąże się z piwem- jego konsumpcją, reklamą, produkcją, historią itp. Szerzej o tym napisze dla Państwa w kolejnym z moich artykułów poświęconych temu szlachetnemu trunkowi.

Źródło:
http://www.kochamantyki.pl/artykuly-i-wywiady/birofilistyka/artykul/zobacz/lyk-piwa-klasyfikacja-etykiet-z-piwa.html
https://dawny.pl/nowe-piwo-slezanskie/