Gmina Strachówka

Strachówka to gmina wiejska położona w województwie mazowieckim, we wschodniej części powiatu wołomińskiego.

Graniczy ona z innymi gminami przynależnymi do powiatu wołomińskiego, węgrowskiego i mińskiego:
od północy z gminą Jadów (powiat wołomiński),
od wschodu z gminą Korytnica (powiat węgrowski),
od południa z gminą Dobre (powiat miński),
od południowego zachodu z gminą Stanisławów (powiat miński) oraz z gminą Poświętne (powiat wołomiński),
od zachodu z gminą Tłuszcz (powiat wołomiński).
Gmina Strachówka zajmuje powierzchnię 107,7 km2, co stanowi 11,27% powierzchni powiatu wołomińskiego. W skład gminy wchodzą następujące miejscowości sołeckie: Annopol, Borucza,
Grabszczyzna, Jadwisin, Józefów, Kąty Czernickie, Kąty Miąski, Kąty
-Wielgi, Krawcowizna, Księżyki, Marysin, Młynisko, Osęka, Piaski, Rozalin, Równe, Ruda-Czernik, Strachówka, Szamocin, Szlędaki, Wiktoria, Zofinin.

Dziedzictwo historyczne

Historia

Początki historii osady Strachówka sięgają okresu panowania księcia Konrada Mazowieckiego, który władał Mazowszem w latach 1220-1240. Wieś powstała przy znanym wówczas dawnym trakcie kupieckim prowadzącym z Warszawy do Ciechanowa i dalej na północ kraju. Pierwsze pisemne wzmianki o Strachówce znajdują się w „Prastarym opisie Mazowsza” Jędrzeja Święcickiego oraz w dokumencie „Lustracja Województwa Mazowieckiego”. Wiek XIV zaznaczył się w historii Strachówki jako okres szczególnego rozwoju osadnictwa, które z kolei sprzyjało rozwojowi gospodarczemu i miało duże znaczenie obronne. Do 1528 roku okoliczne ziemie należały do książąt mazowieckich, a po wygaśnięciu tego rodu przeszły na własność królów polskich. Dobra strachowskie znalazły się później w posiadaniu króla Jana III Sobieskiego, który przekazał je na własność spokrewnionego rodu Jakuba Sobieskiego. Na przełomie XVIII i XIX wieku ziemie te należały do miecznika liwskiego Józefa Sobieskiego i jego małżonki Hilarii. Z tej rodziny wywodziła się bezpośrednio Ludwika, matka Cypriana Kamila Norwida. W Strachówce poznali się rodzice Cypriana Kamila Norwida i tutaj, w dworze prababki poety Hilarii Sobieskiej, zamieszkali po ślubie. Tutaj również przyszli na świat brat i siostra poety. Prawdopodobnie tutaj miłość Ludwiki i Jana Norwidów dała początek życiu „jednemu z największych chrześcijańskich myślicieli Europy”, jak Cypriana Kamila Norwida nazwał Papież Jan Paweł II. W 1830 roku niemal wszystkie okoliczne wsie znalazły się w posiadaniu hrabiego Andrzeja Zamoyskiego, który założył pierwszą na terenie gminy szkółkę elementarną. Znaczne zmiany na wsi przyniosło uwłaszczenie chłopów w 1864 roku, wówczas znaczna część majątku została rozparcelowana, a ziemię oddano chłopom .W Strachówce w majątku Wąsosz bywała wielka polska poetka Maria Konopnicka, autorka między innymi pięknych wierszy dla najmłodszych. W okresie powojennym wieś odwiedzał natomiast bł. ks. Jerzy Popiełuszko.

Zabytki

Do najważniejszych zabytków na terenie Gminy Strachówka należą:

  • drewniany dwór sprzed I wojny światowej z układem parkowym, zbudowany na miejscu dworku należącego do Hilarii Sobieskiej -prababki poety Cypriana Kamila Norwida, który przebywał w nim w latach 1825 -1829. Obecnie mieści się tu gospodarstwo agroturystyczne,
  • drewniany młyn wodny z częścią mieszkalną na rzece Osownica we wsi Osęka –został zbudowany w I połowie XIX wieku, a następnie rozbudowany na początku XX wieku,
  • mogiły powstańców styczniowych we wsi Kąty-Wielgi oraz Borucza–nie udało się ustalić, kto spoczywa w tych mogiłach, zostały one odnalezione na skutek wydanego przez Marszałka Józefa Piłsudskiego dekretu nakazującego upamiętnienie i oddanie należytego hołdu powstańcom,
  • kapliczki przydrożne –we wsi Kąty-Wielgi znajdują się dwie kapliczki z 1882 i 1903 roku, we wsi Józefów –kapliczka z 1888 roku, we wsi Strachówka –kapliczka z 1903 roku, natomiast we wsi Równe –kapliczka datowana na około 1900 rok
Pochodzenie nazwy

Według legendy wieś Strachówka powstała przy prastarym trakcie kupieckim znanym już w XIII wieku, który prowadził z Warszawy do Ciechanowca. Przez rozległe puszcze i bory wojowie i kupcy ledwo mogli się przedostać. Wśród gęstego poszycia leśnego szeroko rozlewały się leniwe wody, z których tworzyły się moczary, grzęzawiska i bagna. Topiły się w nich konie, woły a nawet ludzie. Te niedostępne i trudne do przebycia tereny były schroniskiem nie tylko dla dzikiego zwierza ale także dla ludzi wyjętych spod prawa. Wierzono, że żyły tam także wszelkiego rodzaju czarty, duchy złośliwe i zdradliwe chochliki, które wodziły przejezdnych na manowce i wpędzały bydło w topieliska. Każdego, kto tędy przejeżdżał ostrzegano: „Wystrzegaj się strachów!” , „Uważaj na strachy!”. Z tego powodu miejsce to nazwano początkowo Strachowem, a ponieważ taką nazwę miała już wieś położona nad Liwcem, to zmieniono nazwę na Strachówka.

Środowisko przyrodnicze

Walory przyrodnicze

Gmina Strachówka znajduje się w północno-wschodniej części makroregionu Nizina Środkowo mazowiecka. Obejmuje fragment regionu zwanego Równiną Wołomińska. Obszar gminy jest  równinny, płaski. Duże powierzchnie zajmują obniżenia terenu zaadoptowane przez niewielkie rzeki i cieki wodne. Największą rzeką płynącą przez teren gminy jest Osownica – dopływ Liwca. Mniejsze rzeki: Cienka, Borucza i Rynia za pośrednictwem rzeki Rządzy dopływają do Zalewu Zegrzyńskiego. Ok 40% powierzchni gminy zajmują lasy, dlatego obszar gminy Strachówka charakteryzuje się korzystnymi warunkami klimatycznymi z bogata florą i fauną.

Formy ochrony przyrody

W obrębie gminy znajdują się torfowiska Czernik, na obszarze których potwierdzono: szlaczkonia torfowca, ważkę zalotkę większą i żmiję zygzakowatą. Od 2008 roku teren zasiedliła rodzina bobrów. Jest to obszar lęgowy żurawia, krzyżówki, cyranki i samotnika. Spotyka się tu także krwawodzioby i czaple siwe. Rosną tu także chronione gatunki roślin: rosiczka okrągłolistna, bagno zwyczajne, grzybienie białe alba, pływacz zwyczajny, płonnik cienki, torfowce, modrzewnica zwyczajna, żurawina błotna, przygiełka biała.

Pomniki przyrody
  • dąb szypułkowy w Kątach Wielgi
  • dąb szypułkowy w Osęce
  • 4 jałowce pospolite w Osęce

Dostępność komunikacyjna

Komunikacja

Układ komunikacyjny Gminy Strachówka tworzy sieć drogowa, Gmina nie ma bowiem dostępu do sieci kolejowej. Mieszkańcy korzystają jednak z linii PKP relacji Warszawa- Białystok, która przebiega przez pobliskie gminy. Linią tą przedostają się oni przede wszystkim do Warszawy, Wołomina czy Ostrołęki. Sieć rogową tworzą drogi publiczne, które zapewniają skomunikowanie Gminy przede wszystkim na poziomie lokalnym i regionalnym, ale także w skali ogólnokrajowej. Układ ten jest złożony z:

  • drogi krajowej nr 50,
  • dróg powiatowych,
  • dróg gminnych,
  • dróg lokalnych.

Przez obszar Gminy przebiega droga krajowa nr 50 relacji Ostrów Mazowiecka – Łochów –Mińsk Mazowiecki –Kołbiel –Góra Kalwaria –Grójec –Mszczonów –Sochaczew –Ruszki –Wyszogród –Płońsk –Ciechanów.

Obsługę pasażerską mieszkańców Gminy zapewnia komunikacja autobusowa, która oparta jest przede wszystkim na działalności prywatnych przewoźników i zapewnia połączenia wewnątrzgminne, międzygminne oraz regionalne.

Środowisko społeczne

Instytucje kultury i sportu

Instytucje kultury:

  • Gminna Biblioteka Publiczna w Strachówce

Gastronomia

Lista lokali gastronomicznych
  • Bar „Qchnia u Orzecha” w Strachówce


Baza noclegowa
Lista obiektów
  • „Leszczynowe Zacisze” – agroturystyka w Rozalinie
  • „A ku ku” – agroturystyka w Rozalinie
  • „Kozia Zagroda” – agroturystyka w Boruczy
  • „Aksamitka” – agroturystyka w Strachówce

Organizacje i stowarzyszenia

Lista organizacji i stowarzyszeń
  • Stowarzyszenie Przyjaciół Strachówki,
  • Stowarzyszenie Rzeczpospolita Norwidowska,
  • Stowarzyszenie „Niesiemy pomoc, dajemy radość”,
  • Klub sportowy RKS Równe,
  • Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Strachówce,
  • Koło Gospodyń Wiejskich w Strachówce,
  • Koło Gospodyń Wiejskich w Równem,
  • Koło Gospodyń Wiejskich w Jadwisinie,
  • Koło Gospodyń Wiejskich w Boruczy

Straż pożarna

Lista straży pożarnych
  • Ochotnicza Straż Pożarna w Strachówce,
  • Ochotnicza Straż Pożarna w Boruczy,
  • Ochotnicza Straż Pożarna w Równem

Pozostałe instytucje

Lista pozostałych instytucji
  • Przychodnia „Centrum Medyczno- Diagnostyczne” w Strachówce
  • Punkt Apteczny w Strachówce
  • Urząd Pocztowy w Strachówce
  • Bank Spółdzielczy w Łochowie – Filia w Strachówce
  • Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Strachówce
  • Szkoła Podstawowa w Strachówce
  • Szkoła Podstawowa w Rozalinie
  • Gminne Przedszkole w Rozalinie

 

Poprzedni artykułGmina Poświętne
Następny artykułGmina Tłuszcz